آزمایش

Pt  و Aptt :

آزمایش هایی ان برای بررسی وضعیت انعقادی خون

Aptt:

Activated partial thromboplastin time

زمان نسبی تروبوپلاستین فعال شده

این آزمایش میاد فعالیت مسیر داخلی انعقادی خون و فاکتور های انعقادی XI,X,IX,VIII,V,II,I,I رو اندازه میگیره.

طولانی شدن ptt بخاطر کاهش یا عدم فعالیت این فاکتور ها به وجود میاد

و حالا وقتی ما برای بیماری داروی هپارین تجویز میکنیم میایم مقدار ptt اندازه میگیریم بخاطر اینکه هپارین روی مسیر داخلی اثر میذاره

برای اینکه یادت بمونه Ptt سه حرف داره، هپارین هم پ داره که سه تا نقطه داره پس برای بررسی اثر هپارین ptt رو چک میکنیم.

مقدار طبیعی ptt، 25 تا 39/40 ثانیه اس و اگه بیمار در حال درمان با هپارین باشه بازه اش 2 تا 2.5 برابر میشه.

برای انجام این آزمایش نیازی به NPO بودن نیست و اگه طبق دستور پزشک دوز های متناوب هپارین تزریق میکنین نیازی به مصرف سرخود داروهای ضدانعقاد ندارین و نمونه خون باید 30 دقیقه تا یک ساعت قبل از دریافت دوز بعدی هپارین گرفته بشه.

لوله آزمایش pt-ptt حاوی سدیم سیتراته و رنگ های مختلفی داره بنابراین به رنگش اکتفا نکنین و حتما روش رو بخونین.

Pt:

Prothrombin Time

زمان پروترومبین

این آزمایش فعالیت مسیرخارجی انعقاد خون رو اندازه میگیره به عبارتی تست پروترومبین مدت زمان لخته شدن پلاسما خون رو اندازه میگیره

حاالا برای بررسی اثر داروی وارفارین هم از این شاخص استفاده میکنیم.

مقدار طبیعی pt بین 10 تا 14 ثانیه اس و اگر بیماری درحال دریافت وارفارین باشه دوزش 1 تا 1.5 برابر میشه.

• هدفمون از انجام دادن این تست چیه؟

1)بررسی اثر داروهای رقیق کننده خون که بیمار مصرف میکنه

2)وجود مشکلات کبدی

3)قبل از عمل جراحی برای اینکه ببینن لخته خون تشکیل میشه یا نه

تست PT یکی از تست های پرکاربرده برای کسایی که باید پیوند کبد بشن.

INR چیه ؟

استاندارد شده Pt بیمارمون با Pt طبیعیه که معمولا بین 1 تا 2 هست

معمولا پزشک برای بیمارایی که هپارین دریافت میکنن، جلوی order هپارین یه شرط میذاره و رنج درمانی ptt رو مینویسه :

Heparin 1500 U/h IV inf if 50<ptt<70

اون کلمه if نوشته یعنی برات شرط گذاشته !!! چرا رنج رو گفته 50 تا 70؟ چون رنج درمانیه ! ما داریم با تجویز هپارین کاری میکنیم که مدت ایجاد شدن لخته رو طولانی تر کنیم و اینطوری بازه زمانی طولانی تر میشه تا ریسک تشکیل لخته و ترومبوز کمتر بشه و این order باید با چک ptt داده بشه و در صورتی که در رنج ذکر شده بود اجرا بشه!

اگه ptt بیمار بالای 70 بود باید داروی بیمار Holdبشه بخاطر اینکه ریسک خونریزیش بالا میره ولی اگه کمتر از 50 بود یعنی خطر ترومبوز بالا رفته و احتمالا باید دوز رو ببریم بالا یا تنظیم قطره رو تغییر بدیم.

“”” Hold بشه یعنی چی؟ یعنی به طور موقت انفوزیونش قطع بشه

علت های بالا بودن PT چی میتونه باشه؟

• دارو های رقیق کننده مصرف میکنه
• مشکلات کبدی
• کافی نبودن مقدار پروتئین های که عامل لخته شدن خون هستن
• کمبود ویتامین K
• ممکنه یسری مواد توی خون وجود داشته باشن که نذاره فاکتور های انعقادی عمل کنن
• سندرم زولینگر – الیسون
• هایپوفیبرینوژنمیا (کمبود فاکتورI)
• کمبود هرکدام از فاکتور های 10، 7، 5 و 2
• بیماری هموراژی در نوزاد
• انسداد مجاری صفراوی
• سوء جذب چربی(سلیاک و اسهال مزمن)
• داروهای ضد انعقاد
• انعقاد داخل عروقی منتشره
• مصرف دارو هایی مثل استامینوفن(درحد مسمومیت)، آسپرین(دوز زیاد)، کومارین، هپارین، کوانیدین، تیروکسین، متیل دوپا

علت پایین بودن PT میتونه چی باشه؟

• مصرف مکمل هایی که ویتامین K دارن
• مصرف زیاد مواد غذایی که ویتامین K دارن مثل جگر، کلم بروکلی، نخود، چای سبز، کلم پیش، شلغم و محصولات سویا دار
• مصرف داروهایی که استروژن دارن مثل قرص های ضد بارداری و درمان جایگزینی هورمون (HRT)
• پلی سایتمی
• بیماری christmas  یا همون هموفیلی ب
• بیماری vonwillebrand
• بیماری های پلاکتی مثل ترومبوسایتوپنی پورپورا
• مصرف داروهایی مثل متاندیول، O.P.C، مرکاپتوپریل

چرا  بعضی بیمار ها هپارین رو زیرجلدی و بعضی ها وریدی دریافت میکنن؟

برای بیمارایی که DVT کردن یا قبلا سابقه اش رو داشتن، هپارین رو به صورت وریدی تجویز میکنیم ولی برای بیماری که تازه CBR شده برای پیشگیری از لخته هپارین رو به صورت زیرجلدی تزریق میکنیم که برای این دسته میتونیم از انوکساپارین که هپارین با وزن مولکولی پایین هست استفاده کنیم.

پس فهمیدیم اگه زیرجلدی باشه به عنوان پروفیلاکسی هست و اگه وریدی باشه برای درمان 🙂

چه زمانی از آنتی دوت هپارین که پروتامین سولفاته استفاده میکنیم؟

موقعی که هپارین تجویز شده بیش از حد بوده و بیمار خونریزی پیدا کرده یا اینکه قراره بیمار بره اتاق عمل و اثرات هپارین توی بدنش وجود داره که ما برای اینکه خطر خونریزی رو کاهش بدیم از پروتامین سولفات استفاده میکنیم.