اسیدوز متابولیک ‖ آنیون گپ ‖ تفسیر ABG

تست ABG یا همون گاز های خون شریانی چیست؟

ABG اختصار عبارت Arterial Blood Gas به معنیه گاز های خون شریانیه که برای بررسی تعادل اسید و باز و کفایت اکسیژن رسانی و تهویه در بیمارستان انجام میشه

 از آزمایش ABG ( گاز های خون شریانی) به چه دلیل استفاده میشود؟

از آزمایش به منظور بررسی کفایت اکسیژناسیون و تهویه، بررسی تعادل اسید وباز از طریق اندازه گیری اجزای تنفسی و متابولیک و پایش تاثیر درمان برای بیماران مبتلا به بیماری های مزمن انسدادی ریه، ادم ریه، سندرم دیسترس تنفسی حاد، سکته قلبی و یا پنومونی به کار میبریم؛ علاوه براین برای بیماران دچار شوک، بعد از جراحی بای پس شریان کرونر، احیاء بعد از ایست قلبی، تغییرات در درمان یا وضعیت تنفسی بیمار و بیهوشی طولانی مدت هم از آزمایش ABG استفاده میکنیم.

از چه شریانی میتوان برای تهیه نمونه ABG استفاده کرد؟

برای تهیه این نمونه باید از شریان خونگیری کنیم، برای این کار از شریان های رادیال، براکیال، فمورال یا درصورتی که بیمارمون کاتتر شریانی داشته باشه از کاتتر شریانی میتونیم استفاده کنیم. که از بین این شریان ها، شریان رادیال بهترین گزینه اس بخاطر اینکه راحتتره و قابل دسترس تره و خطر خونریزی هم کمتره و انتخاب های بعدیمون به ترتیب براکیال و فمورال هست.

نتیجه این تست به چه صورت بیان میشود؟

توی نتیجه این تست پارامتر های مختلفی وجود داره که شامل PH، HCO3-، PaCO2، BE، PaO2، AG، Sat O2 و.. است. با استفاده از 3 پارامتر اصلی یعنی PH، HCO3- و PaCO3 و تجزیه و تحلیل آنها به وجود یا عدم وجود اختلال پی میبریم یا روند بهبودی بیمار رو کنترل میکنیم.

هرکدام از 3 پارامتر اصلی به چه معنی هستند؟

PH خون تعادل اسید و باز بدن رو مشخص میکنه که بازه نرمال اون در بدن بین 7.35 تا 7.45 هست. PaCO2 درواقع فشار نسبی گاز CO2 در خون رو مشخص میکنه و با استفاده از این پارامتر به همراه PH میتونیم اختلالات تنفسی رو تشخیص بدیم. باز نرمال PaCO2 بین 35 تا 45 میلی متر جیوه اس و HCO3- که میزان بی کربنات در خون رو مشخص میکنه و از این پارامتر به همراه PH برای تشخیص اختلالات متابولیک استفاده میکنیم. باز نرمال بی کربنات بین 22 تا 26 میلی اکی والان در لیتر هست.

با تجزیه تحلیل تست ABG به 4 اختلال اصلی میرسیم که شامل اسیدوز تنفسی، اسیدوز متابولیک، آلکالوز تنفسی و آلکالوز متابولیک میباشد.

اسیدوز متابولیک به چه اختلالی گفته میشود؟

یکی از اختلالات مهم و یخورده پیچیده تر اسید و باز، اسیدوز متابولیکه که در این حالت PH نشون دهنده اسیدمیه و مقدارش کمتر از 7.35 هست و بی کربنات هم کمتر از 22 میلی اکی والان/ لیتره. علت های مختلفی برای ایجاد این اختلال وجود داره که یکی از اصلی ترین هاش افزایش تولید اسید در بدنه که در نتیجه فرایند های متابولیک ایجاد میشه و از طرفی اختلال در دفع اونها.

برای درمان اختلال اسید و باز مهم ترین کاری که باید انجام بدیم اینه که علت ایجاد کننده رو پیدا کنیم و اون رو رفع کنیم. با رفع کردن علت ایجاد کننده اختلال اسیدوز یا آلکالوز هم درمان میشه. اما اگه دنبال نرمال کردن PH باشیم و به علت کاری نداشته باشیم به نتیجه ای نمیرسیم!

حالا توی اسیدوز متابولیک برای اینکه بتونیم علت ایجاد کننده اختلال رو پیدا کنیم از پارامتری تحت عنوان آنیون گپ استفاده میکنیم.

ما توی بدنمون یون های مختلفی داریم که یا آنیون ان مثل بی کربنات، کلراید و.. یا کاتیون ان مثل سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و..

در حالت عادی و نرمال، مقدار آنیون ها و کاتیون ها باهم برابره و اختلاف بین اونها برابر با صفره. ما به صورت روتین میزان یون های سدیم، بی کربنات و کلر رو اندازه گیری میکنیم و با غلظت همین 3 یون مقدار آنیون گپ رو محاسبه میکنیم.

توی این ویدیو که بخشی از دوره تفسیر جامع ABG هست، به طور کامل راجب آنیون گپ و اسیدوز متابولیک صحبت کردیم.

با دیدن این ویدیو شما مفهوم آنیون گپ و نحوه محاسبه اون رو درک میکنین بدون نیاز به حفظ کردن چیزی 😊 و همچنین متوجه میشین چه اختلال هایی میتونه منجر به اسیدوز متابولیک بشه و انواع RTA (اسیدوز توبولار کلیوی) و علائم، تشخیص، درمان و نکات پرستاری اسیدوز متابولیک رو یاد میگیرید.